Near Focus #1
Jimmie Durham
Solotentoonstelling
3 – 28 juni 2020
Vleeshal (Kaart)
Curator: Julia Mullié
Near Focus
Vanuit het idee dat juist 'terugkijken' en 'weerzien' onze blik op de toekomst kunnen aanscherpen, liet Vleeshal in de zomer van 2020 werken uit haar bijzondere collectie zien. Vleeshal werkt al lange tijd samen met het Antwerpse museum M HKA, waar objecten uit de Vleeshal-collectie worden beheerd en getoond. In drie verschillende tentoonstellingen vestigde Vleeshal de aandacht op deze samenwerking, waarbij werk van Jimmie Durham, Lili Dujourie en Pipilotti Rist werd getoond. Dit zijn zowel werken uit de eigen collectie als werken uit de collectie van het M HKA. De tentoonstellingen gingen ieder een eigen relatie aan met de geschiedenis en huidige programmering van de Vleeshal.
De betekenis van kunstwerken is continu in beweging, vooral doordat de context waarin ze zich bevinden verandert. Werken die je eerder hebt gezien, kunnen nieuwe betekenissen krijgen en reflectie activeren. De titel van deze tentoonstellingsreeks, Near Focus, verwijst naar de ontdekking van de Hollandse Kijker, de voorloper van de telescoop en verrekijker zoals wij die kennen. Deze werd in 1608 in Middelburg bedacht door Hans Lipperhey. De Hollandse Kijker had een wereldwijde impact omdat deze het mogelijk maakte zaken in detail te bestuderen die voorheen onzichtbaar waren.
Met de term near focus wordt de minimale afstand aangeduid waarop een optisch hulpmiddel (zoals een verrekijker) scherpgesteld kan worden. Dit is een belangrijk criterium voor natuurliefhebbers die zo dicht mogelijk bij hun studieobject willen komen. Om de afstand tot de kunstwerken te verkleinen en reflectie te stimuleren, heeft Vleeshal verschillende mensen uitgenodigd om in het tentoonstellingsboekje te reflecteren op het werk van de kunstenaars die in Near Focus centraal staan.
Jimmie Durham
Kunst is voor Jimmie Durham een sociaal fenomeen: er moeten verschillende interpretaties mogelijk zijn en het moet aanmoedigen tot dialoog. Zijn activiteiten als dichter en activist zijn verweven met zijn kunstpraktijk waarin hij zowel een verbale als materiële scherpzinnigheid toont. Door de inzet van taal en uiteenlopende materialen zet Durham heersende opvattingen op losse schroeven. Door te refereren aan verhalen en beelden uit verschillende culturen, legt Durham de complexiteit rondom de vorming van identiteiten, geschiedenissen en relaties bloot.
In de jaren 70 van de vorige eeuw was Durham betrokken bij de American Indian Movement en zette hij zich in voor de rechten van Native Americans. Durham problematiseert de dominantie van de westerse cultuur bijvoorbeeld aan de hand van het begrip ‘authenticiteit’, dat alleen kan worden gebruikt door iemand die anderen domineert. Door cultuur en natuur aan elkaar gelijk te stellen laat Durham zien dat beide in elkaar overvloeien, maar tegelijkertijd een wankel evenwicht vormen.
Materialen worden door Durham met ogenschijnlijke vanzelfsprekendheid toegepast, terwijl ze juist heel specifiek zijn: alle materialen zijn immers cultureel bepaald. De sociale, geografische en economische geschiedenis van een materiaal is vervlochten met sociale structuren.
Werken in de Vleeshal-collectie
Perspectieven
In het kader van de collectietentoonstellingen Near Focus werden verschillende perspectieven aangereikt waardoor het werk dat in de Vleeshal te zien was kon worden bekeken. Alle perspectieven zijn in opdracht gemaakt en waren opgenomen in het tentoonstellingsboekje.
The Center of the World, entitled The Center of the World (The Direction of my Thought) - Direct from my New Home in Eurasia
Jimmie Durham
Tekst
1995
Jimmie Durham schreef tijdens zijn verblijf in Middelburg in 1995 dit gedicht tijdens de voorbereiding van zijn tentoonstelling The Center of the World. Het was onderdeel van de bijbehorende tentoonstellingscatalogus.
This one wants to be there
Kees Wijker
Tekst
2020
Kees Wijker is behalve kunstenaar ook sinds 1995 werkzaam bij de Vleeshal en heeft als hoofd techniek met heel veel kunstenaars samengewerkt. Jimmie Durham leerde hem in 1995 dat materialen ook onafhankelijk van levende wezens een eigen wil hebben. Voor Near Focus schreef Wijker deze tekst.
PDF
Voor de Vleeshal, Middelburg
Kasper Bosmans
Tekening
2020
Voor Near Focus #1 reflecteerde Kasper Bosmans middels een tekening op het werk van Jimmie Durham. Bosmans zag Durham’s sculptuur Himmelfahrt op dertienjarige leeftijd in het Antwerpse M HKA. Dit maakte zodanig indruk dat hij besloot zelf kunstenaar te worden.
Bosman’s werk was te zien in de groepstentoonstelling I Think I Look More Like The Chrysler Building en werd door de kunstenaar aan de Vleeshalcollectie geschonken.
Serie
Vleeshal nodigt met enige regelmaat gastcuratoren uit om tentoonstellingen in de Vleeshal te organiseren en om andere projecten te ontwikkelen. Op deze manier willen we nieuwe perspectieven verwelkomen en bijdragen aan talentontwikkeling.
Vleeshal is niet alleen een bijzonder centrum voor hedendaagse kunst dankzij haar atypische tentoonstellingsruimte en verrassende programmering, maar ook omdat zij een collectie heeft - een unicum. In de jaren 1990 werd onder impuls van toenmalig directeur Lex ter Braak aan een ambitieuze collectie van hedendaagse beeldende kunst begonnen. Deze collectie was bestemd voor een nieuw voorzien museum in Middelburg, ontworpen door Aldo en Hannie van Eyck. In 1995 werd duidelijk dat er helaas onvoldoende politiek draagvlak was voor dit museum. De aanzet van collectievorming had daardoor zijn mogelijke context en zichtbaarheid verloren en bezwaarde Vleeshal. De collectie was een opslagkost en beheersvraagstuk geworden.
De collectie werd in 2005 in langdurige bruikleen aan het M HKA in Antwerpen gegeven. De keuze viel op M HKA vanwege de nauwe historische banden tussen Middelburg en Antwerpen, het collectieprofiel van het museum en het feit dat directeur van M HKA, Bart De Baere, lid was van de commissie die in de jaren 1990 kunstwerken voor het nog te bouwen Middelburgse museum aankocht.
De collectie bestaat uit twee delen. Het ene deel omvat landelijke en lokale kunst uit de BKR-regeling (de afkorting BKR staat voor Beeldende Kunstenaars Regeling, een regeling, die van 1949 tot 1987 kunstenaars een tijdelijk inkomen bood in ruil voor kunstwerken of andere artistieke tegenprestaties). Het andere deel bestaat uit kunstwerken van internationale hedendaagse kunstenaars (o.a. Jimmie Durham, Nedko Solakov, Suchan Kinoshita, Cameron Jamie, Pipilotti Rist en Job Koelewijn).
Er is al jaren geen actief aankoopbeleid meer. De collectie wordt hier en daar uitgebreid met sporadische aankopen en schenkingen van kunstenaars die deel uitmaken van het Vleeshal-programma.
De tentoonstelling Near Focus: Jimmie Durham is mede tot stand gekomen dankzij de prettige samenwerking met M HKA.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door de financiële steun van het Mondriaan Fonds en de gemeente Middelburg.
