Her Right
Seizoen
24 mei – 30 november 2024
Verschillende locaties
Curator: League of Tenders
Voor dit seizoen werd League of Tenders geïnspireerd door de concepten van Madina Tlostanova, een dekoloniale denker van trans-diasporische Circassisch-Oezbeekse afkomst, zoals beschreven in haar boek Gender Epistemologies and Eurasian Borderlands. Hier beschrijft Tlostanova hoe het koloniale regime de westerse privileges om ‘high theory’ te formuleren in stand houdt, terwijl de rest van de wereld ze moest toepassen. Ook benadrukte ze de noodzaak om een nieuwe pluriversele (in tegenstelling tot universele) theorie te formuleren, die kan helpen bij het tot stand brengen van dialogen en vluchtige verbindingen tussen genderdiscoursen in verschillende lokale contexten.
Het eerste seizoen droeg de titel Her Right en is geïnspireerd door een film van Saodat Ismailova, die de screeningsreeks Her Gaze: Moving Image from Central Asia opende. Het verwijst naar de politieke campagne getiteld Hujum (Aanval) die werd uitgevoerd door de Sovjetcommunistische Partij om vrouwen in Oezbekistan te emanciperen. Deze campagne werd mede-ontworpen door Zhenotdel — de vrouwenafdeling van het Centraal Comité van de Communistische Partij van de Sovjetunie (1919-1930), en uitgevoerd met gewelddadig autoritarisme, waardoor de stemmen van inheemse vrouwen werden gedempt en hun zelfbeschikkingsrecht werd ontnomen, ondanks de bevrijding die deze campagne had moeten uitdragen. Zhenotdel werd mede-opgericht en geleid door Alexandra Kollontai, een prominent figuur in het westerse feminisme. Recent is haar erfenis herzien door veel kunstenaars en curatoren, in gepubliceerde boeken en georganiseerde tentoonstellingen. Deze hernieuwde aandacht, die haar rol benadrukt in het creëren van platforms voor vrouwen om deel te nemen aan politiek en sociaal leven, evenals haar theoretische werk over familie en liefde, mist echter reflectie over haar steun voor de Sovjet-koloniale politiek tegen inheemse volkeren.
Sovjetbeleid is niet uniek, en Hujum weerspiegelt de acties van de Franse koloniale regering in Algerije, waar een soortgelijke staat van emancipatie werd opgelegd aan Moslimvrouwen. En inderdaad, hoewel de status en rechten van Algerijnse vrouwen onderdeel werden van het kolonialistische discours, werd er in de praktijk weinig gedaan om hun toestand te verbeteren, benadrukt onderzoeker Ryme Seferdjeli in haar tekst The Veil in Colonial Algeria: The Politics of Unveiling Women.
Françoise Vergès, een politieke wetenschapper en activist die in Algerije is opgegroeid, bedacht de term ‘civilisational feminism’ waarmee ze de erfenis van koloniale politiek beschrijft, die nog steeds voortduurt. Door de taal van vrouwenrechten te koppelen aan begrippen van witte suprematie, negeren‘bevrijders’ succesvol koloniale contexten. Vandaag de dag manifesteren dergelijke maatschappelijk-feministische contexten zich nog altijd op verschillende manieren; van maatschappelijke normen die wereldwijd aan vrouwen worden opgelegd tot de rechtvaardiging van militaire invasies onder de vlag van vrouwen- en queerbevrijding.
Als tegenwicht voor deze westerse en Sovjet-feministische paradigma’s, stelt League of Tenders een pluriversele visie op vrouwenrechten voor. Ze nodigen feministische kunstenaars, curatoren, muzikanten en collectieven uit uit Armenië, Basjkortostan, Kabardino-Balkarië, Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan, Oedmoertië, Oezbekistan en andere locaties uit om hun perspectieven te delen, die vaak ondervertegenwoordigd zijn op mondiaal niveau.
Het eerste seizoen ontvouwde zich in drie evenementen: Her Gaze, Her Labour en Her Voice. Elk evenement bood een dekoloniale en niet-westerse visie op gelijkheid en feminisme, familie en huis, politiek en geschiedenis, kunst en werk, kennisproductie en transmissie.
Her Gaze: Moving Image from Central Asia, mede-gecureerd met Dilda Ramazan en het DAVRA Collective, bracht films samen die zijn gemaakt door vrouwelijke kunstenaars uit Centraal-Azië, waarbij de ervaringen van vrouwen als moeders, dochters en (breed genomen) zusters worden belicht — binnen huiselijke ruimtes, op de werkplek, in hun strijd voor emancipatie, en in het zichtbaar maken van andere vrouwen.
Her Labor verenigde vrouwelijke kunstenaars die betrokken zijn bij handwerk- en ambachtelijke praktijken zoals weven en borduren. Gedurende vier niet-publieke bijeenkomsten faciliteerde League of Tenders de discussie over artistieke methoden van het omgaan met de pijn van het verleden, het privilege van intergenerationele dialoog, de stigma’s van ‘decoratief’, ‘toeristisch’ en ‘exotisch’ die dit werk omgeven, en manieren om samen verschillende toekomstscenario’s te verbeelden.
Her Voice: Behind Armenian Lullabies richtte zich op het werk van geluidskunstenaar Lucia Kagramanyan, die de kracht van vrouwenstemmen onderzoekt als een middel voor kennisproductie en intergenerationele transmissie, geïnspireerd door de rijke orale, niet-geïnstitutionaliseerde muzikale traditie van Armeense slaapliedjes.
Door deze kunstenaars en denkers samen te brengen en evenementen te organiseren in Centraal-Azië, Armenië, Europa en online, wilde League of Tenders dekoloniale feministische solidariteit bevorderen die contexten kan overstijgen. Hierin benadrukken ze de verbinding door de gemeenschappelijke geschiedenis van onderdrukking en de hedendaagse strijd en ervaringen van heling die hierop volgen. Door tijd met elkaar door te brengen, naar elkaars verhalen te luisteren en samen hardop na te denken, zocht League of Tenders naar manieren om gerechtigheid te brengen en andere mogelijke toekomsten te formuleren.
Het internationaal nomadisch programma 2024-2025 van Vleeshal wordt gecureerd door het curatorenduo League of Tenders en heeft de titel Repetition is a Form of Changing. Het programma bestaat uit vier seizoenen. Voor het eerste seizoen, getiteld Her Right, heeft League of Tenders de tentoonstelling International Feminist Art herbekeken, die in 1980 in Vleeshal plaatsvond en, ondanks dat het beweerde kunst te presenteren die ‘op vele plaatsen ter wereld is ontstaan’, zich vooral richtte op de westerse kunstscene.
Ontwikkeld voor dit project
Personen
Serie
Repetition is a Form of Changing is ontwikkeld door de nieuwe curatoren van het internationaal nomadisch programma 2024-2025: Maria Sarycheva en Elena Ishchenko, die samen het curatorenduo League of Tenders vormen.
League of Tenders ziet het programma Repetition is a Form of Changing als een poging om collectief niet-imperialistische en antikoloniale idealen te oefenen. Het programma bestaat uit vier seizoenen. Voor elk seizoen nodigt League of Tenders niet-westerse kunstenaars, muzikanten, filmmakers en choreografen uit om een van Vleeshals eerdere projecten te belichten en te herhalen en de (westerse) kennis achter feminisme, taal, ecologie en zorg te bevragen. Ze zullen deze concepten opnieuw bekijken en vanuit hun eigen perspectief bespreken. Door deze concepten in ondervertegenwoordigde internationale kunstcontexten te plaatsen, stelt League of Tenders nieuwe perspectieven voor en wordt het noodzakelijke proces van verandering in gang gezet.
Deze collectieve repetitie wordt benaderd vanuit het perspectief van inheemse mensen die zich verbinden met hun cultuur, gekoloniseerde mensen die zich verzetten tegen koloniale onderdrukking en ontheemden die op zoek zijn naar een thuis naast hun thuisland. Repetition is a Form of Changing overschrijdt de staatsgrenzen en zal onder andere plaatsvinden in Idel-Oeral, de Noordelijke en Zuidelijke Kaukasus en Centraal- en Noord-Azië. Verschillende onafhankelijke initiatieven en collectieven zullen zich tijdens evenementen van het internationaal nomadisch programma 2024-2025 aansluiten bij League of Tenders om translokale solidariteitsnetwerken op te zetten en te ondersteunen.
League of Tenders is een denkbeeldige organisatie dat in 2018 werd opgericht door curatoren, onderzoekers en vrienden Elena Ishchenko en Maria Sarycheva met als doel collectiviteit te cultiveren en de affectieve dynamiek tussen hen te bevorderen. In de loop der tijd heeft League of Tenders zich gericht op de representatie van personen met handicaps, het overwinnen van de vervreemding van alledaagse arbeid, praktijken van zorg, ondersteuning en vriendschap in een tijdperk van rampen. Hun projecten ontwrichten traditionele vormen en proberen concepten, mensen en kunstwerken in onverwachte contexten te plaatsen en uit te nodigen tot dialoog. Het duo is aangesteld als Vleeshal's nomadische curatoren voor het internationaal nomadisch programma 2024-2025.
Elena Ishchenko is curator, onderzoeker en activist. In haar praktijk stimuleert Isjtsjenko een dekoloniale benadering van cureren en kennisproductie, terwijl ze de machtsrelaties aanpakt die zijn overgeërfd van koloniaal beleid, met name binnen de russische* context. Ze heeft gewerkt als curator bij het Typography Center for Contemporary Art (Krasnodar, rusland), als onderzoeker bij het Garage Museum (Moskou, rusland) en heeft tentoonstellingen, educatieve initiatieven, workshops en andere projecten ontwikkeld in onder andere rusland, Duitsland, Armenië en Zwitserland. Recente projecten zijn Өмә (nGbK, Kunstraum Kreuzberg/Bethanien, Berlijn, 2023), een tentoonstelling die de complexiteit van rusland als koloniaal rijk verbeeldde aan de hand van verhalen van kunstenaars met een inheemse, migranten- en raciale achtergrond, en Translocal Dialogues (online, 2022), dat solidariteitsnetwerken creëerde door culturele werkers uit verschillende contexten uit te nodigen om hun ervaringen, gedachten en gevoelens over oorlogen, dekoloniale mogelijkheden, gedwongen migratie en staatsgeweld te delen.
Elena woont en werkt in Keulen, Duitsland.
Maria Sarycheva is geboren in Ufa, Basjkortostan. Van 2012 tot 2023 werkte ze zelfstandig als curator en docent in verschillende regio's van rusland. In 2015 startte ze de afdeling Inclusive Programs in het Garage Museum of Contemporary Art. In 2019 richtte ze het departement voor toegankelijkheid en inclusie op in de Tretjakov Galerie en was er hoofd van tot maart 2023. Naast het omgaan met architecturale barrières was ze ook verantwoordelijk voor de toegankelijkheid van de inhoud en collectie van het museum voor blinden en slechtzienden, doven en slechthorenden en bezoekers met verschillende ontwikkelings- en leerproblemen.
Momenteel leeft Maria als een nomade, zwervend ergens tussen Berlijn en Bashqortostan. Haar interesses liggen op het gebied van zorg, feministische theorie en praktijk en geschiedenis van handicaps.
*League of Tenders gebruikt 'rusland' en 'russisch' in kleine letters om de oorlog tegen Oekraïne te veroordelen die door rusland is ontketend en het russische beleid in het algemeen. En om solidariteit uit te drukken met de Oekraïners en de deelnemers aan de dekoloniale bewegingen.